ნიკარაგუის დემოგრაფია

ნიკარაგუის დემოგრაფია
მანაგუა, დედაქალაქი და უდიდესი საქალაქო დასახლება ნიკარაგუაში
მოსახლეობა	5,675,356 (2007)
მამაკაცები	2,839,168
ქალები	2,836,188
მოსახლეობის ზრდა	1.855%
შობადობა	24.12/1,000
სიკვდილიანობა	4.42/1,000
ახალშობილთა სიკვდილიანობა	27.14/1,000
სიცოცხლის ხანგრძლივობა	70.92 წელი
ეროვნება	ნიკარაგუელები
წყარო	INEC

მსოფლიოს ფაქტების წიგნის მიხედვით ნიკარაგუის მოსახლეობა არის 5,675,356. ნიკარაგუის მოსახლეობის უმეტესობა არიან თეთრკანიანები და მეტისები. ზუსტად 69% არის მეტისი და 17% თეთრკანიანები. თეთრკანიანები და მეტისები განფენილი არიან ქვეყნის დასავლეთ ტერიტორიაზე და ერთად აღებული ნიკარაგუის მოსახლეობის 86%-ს შეადგენენ, 4,8 მილიონს.

შავკანიანები და აფრო-ნიკარაგუელები ნიკარაგუის მოსახლეობის 9%- შეადგენენ. მათი განსახლების არეალი ქვეყნის მეჩხრად დასახლებული აღმოსავლეთ რეგიონია-კარიბის ზღვისპირეთი. შავკანიანების უმეტესობა ვესტ-ინდიური წარმოშობისაა და მათი წინაპრები იყვნენ იამაიკიდან მონებად ჩამოყვანილები, ბრიტანეთის პროტექტორატის დროს. ნიკარაგუას ჰყავს ყველაზე დიდი რაოდენობის აფრო-ლათინოსები მთელს ცენტრალურ ამერიკაში. ზემოთცამოთვლილ ეთნიკურ ჯგუფებს შორის ასევე ცხოვრობენ გარიფუნას ხალხი, რომელთაც აქვთ კარიბული, ანგოლური, კონგოური და ავარაკული წარმომავლობა. დარჩენილი 5% არიან ამერინდიელები-ნიკარაგუის ენდოგენური მოსახლეობის წმინდა სისხლის შთამომავლები. ნიკარაგუის კოლუმბიმდელი მოსახლეობის შთამომავლები ნიკარაგუის ტერიტორიაზე აერთიანებენ არაერთ ეთნოსს. დასავლეთ რეგიონში სახლობს ნიკარაოს ხალხი, რომლების კულტურულად ძალზედ ახლოს იყვნენ მაიას ტომებთან და რომელთა მიხედვითაც დაერქვა ნიკარაგუას დღევანდელი სახელი. ნიკარაგუის კარიბის ზღვის სანაპირო დასახლებული იყო ჩიბჩას ტომებით, რომლების ამ ტერიტორიწებზე გადმოსახლდნენ სამხრეთ ამერიკიდან, დღევანდელი კოლუმბიიდან და ვენესუელიდან. ეს ჯგუფი აერთიანებს შემდეგ ხალხებს: რამა, მოსკიტო, სუმო.

ნიკარაგუის ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული ქალაქი არის მანაგუა 1.2 მილიონიანი მოსახლეობით (2005). 2004 წლის მონაცემებით 4,4 მილიონი ადამიანი ცხოვრობდა წყნარი ოკეანის სანაპიროზე, ქვეყნის ცენტრალურ და ჩრდილოეთ ნაწილში 2,7.

ნიკარაგუაში სააღრიცხვო სააგენტო არის ნიკარაგუის სტატისტიკისა და აღწერის ეროვნული ინსტიტუტი. მან თავისი პირველი აღრიცხვა ჩაატარა 1906 წელს ბოლო კი 2005 წელს.

დემოგრაფია

ეთნიკური ჯგუფები
ნიკარაგუელი ბიჭები
ჯგუფი	რაოდენობა
მეტისები (69%)	3,915,995
თეთრკანიანები (17%)	964,810
შავკანიანები (9%)	510,782
ამერინდიელები (5%)	283,767
Source: CIA World Factbook დაარქივებული 2009-09-12 საიტზე Wayback Machine. დაარქივებული 2009-09-12 საიტზე Wayback Machine. (2007)

მეცხრამეტე საუკუნეში ენდოგენური მოსახლეობის რაოდენობა საკმაოდ დიდი იყო, თუმცა ისინი მეტისების უმრავლესობაში შეეთქვიფნენ. მე-19 საუკუნის განმავლობაში ნიკარაგუამ განიცადა ევროპელ ემიგრანტთა ტალღა განსაკუთრებით ქვეყნის ჩრდილოეთ ნაწილში მატაგალპაში, ესტელსა და ხინოტეგაში. ნიკარაგუის მოსახლეობის უმეტესობა ცხოვრობს დასავლეთ ნაწილში მანაგუის, ლეონისა და გრანადის მუნიციპალიტეტებში.

ეთნიკური ჯგუფები

ნიკარაგუელი ქალები კონცერტზე, მანაგუა

ინგლისურად მოსაუბრე კრეოლი ბლუეფილდსიდან

აფრო-ნიკარაგუელი

ნიკარაგუის მოსახლეობის უმეტესობას შეადგენენ მეტისები და თეთრკანიანები. 69% არის მეტისები, რომლებიც ნარევია ესპანელი კონკისტადორებისა და ენდოგენური მოსახლეობისა. თეთრკანიანთა პროცენტობრივი მაჩვენებელი 17% უტოლდება. მას შეადგენენ გერმანელების, იტალიელების, ესპანელებისა და პორტუგალიელი ემიგრანტების შთამომავლები.

ნიკარაგაუის მოსახლეობის 9% არის შავკანიანები, რომელთაც აფრო-ნიკარაგუელებსაც უწოდებენ. მათი განსახლების არეალი, ძირითადად ქვეყნის მეჩხრად დასახლებული აღმოსავლეთი, კარიბის ზღვისპირეთი, რეგიონი არის. შავკანიანი ნიკარაგუელები ანტილიური წარმომავლობის არიან. ნიკარაგუას აქვს აფრო ლათინოამერიკული მოსახლეობის უდიდესი პროცენტობრივი შემადგენლობა მთალს ცენტრალურ ამერიკაში. გარდა ამისა ნიაკრაგუაში სახლობენ გარიფუნის ხალხი და კონგოური, ანგოლური და ავარაკული წარმომავლობის ხალხი.

დარჩენილ 5% პროცენტს შეადგენს ენდოგენური მოსახლეობის ის ნაწილი, რომელიც არ შეეთქვიფა ნიაკრაგუაში მოსულ კოლონისტებს და მეტნაკლებად შეინარჩუნა თვითმყოფადოება. კოლუმბიმდელი ეპოქის მოსახლეობას შეადგენს არაერთი ინდური ეთნიკური ჯგუფი. ნიკარაგუის დასავლეთ ნაწილში ცხოვრობს ნიკარაოს ხალხი, რომელთა მიხედვითაც მთელს ნიკარაგუას დაერქვა სახელი. ნიკარაგუის კარიბის ზღვის სანაპიროზე ცხოვრობენ ჩიჩბას მონათესავე ჯგუფები, ძირითადად სამხრეთ ამერიკიდან გადმოსახლებულან. ესენი არიან მოსკიტოები, რამაები და სუმოები. საერთოდ, მეცხრამეტე საუკუნეში ენდოგენურ მოსახლეობას მნიშვნელოვანი ხვედრითი წილი ჰქონდათ ნიკარაგუის მოსახლობაში. დღესდღეობით კი მათი დიდი ნაწილი მეტისების უმრავლესობას შეეთქვიფა.

ენდოგენური მოსახლეობა

ენდოგენური მოსახლეობის მიკუთვნებულობა სხვადასხვა ეთნოსებისადმი (2005)
რამა	4,185	0.9%	გარიფუნა	3,271	0.7%
სუმო	9,756	2.2%	მოსკიტო	120.817	27.2%
ულვა	698	0.2%	კრეოლი	19,890	4.5%
სუტიავა	19,949	4.5%	ნიკარაო	11,113	2.5
ჩოროტეგა	46,002	10.4	მატაგალპა	15,240	3.4%

2005 წლის აღრიცხვის მონაცემებით 443,847 ადამიანი საკუთარ თავს ამერინდიელს უწოდებს. მათი რაოდენობის 50% სასოფლო დასახლებებში ცხოვრობს. 120,817 ადამიანი საკუთარ თავს მოსკიტოდ მიიჩნევს. ისინი საერთო ენდოგენური მოსახლეობის 27.2% შეადგენენ. 13,640 მაცხოვრებელი კითხვაზე, თუ რომელ ეთნიკურ ჯგუფს მიეკუთვნებიან, პასუხობენ "სხვა". 47,473 კი დარწმუნებული არაა თუ რომელ ენდოგენურ ეთნიკურ ჯგუფს მიეკუთვნება. 19,460 ადამიანი კი, რომელიც ენდოგენური მოსახლეობის 15.1%-ს შეესაბამება, არ პასუხობს შეკითხვაზე.

იმიგრაცია

ნიკარაგუა თითქმის ყოველთვის განიცდიდა იმიგრანტთა მოწოლას. თუმცა იმიგრანტების რაოდენობას ნიკარაგუის მუდმივ მაცხოვრებლებთან შეფარდებით 1%-ს არ ასცილებია 1995 წლამდე. მხოლოდ 2005 წელს ჩამოსულთა რაოდენობამ 1.2%-ს მიაღწია.

დოიჩე კლუბის დამაარსებლები ნიკარაგუაში

1800-იან წლებში ნიკარაგუამ განიცადა რამდენიმე ტალღა იმიგრაციისა, რომელიც ძირითადად ევროპიდან მოედინებოდა. ოჯახები გერმანიიდან, ესპანეთიდან, იტალიიდან, ბელგიიდან, დანიიდან, საფრანგეთიდან ცამოდიოდნენ და სახლდებოდნენ ცენტრალურ და წყნარი ოკეანის რეგიონში. შედეგად, ჩრდილოეთ ნიკარაგუის ქალაქებში ესტელში, ხინოტეგასა და მატაგალპაში სახლობენ მეოთხე თაობის გერმანელები. მათ დაასრეს გაზეტები, ბანკები და სასტუმროები, ასევე მისდევდნენ სამეურნეო ბიზნესს, მოჰყავდათ ყავა და შაქარი.

დღესდღეობით ნიკარაგუის ცენტრალურ რეგიონში არსებობენ მცირე სირიული, სომხური, პალესტინური, ებრაული და ლიბანური სათვისტომოები, რომელთა საერთო რაოდენობა 30, 000 აღწევს. ასევე გვხვდებიან აღმოსავლეთ აზიიდან ჩამოსული ტაივანური, ჩინური და იაპონური მოსახლეობა. ნიკარაგუაში მცხოვრებ ჩინელთა რაოდენობა 12, 000 შეადგენს.

ემიგრაცია

ნიკარაგუის სამოქალაქო ომისა და რევოლუციის შემდეგ არაერთი ნიკარაგუელი წავიდა საზღვარგარეთ. 1990 წლის არჩევნების შემდეგ ემიგრანტი ნიკარაგუელების ნაწილი დაბრუნდა, თუმცა მათი უმრავლესობა ისევ საზღვარგარეთ რჩება. 1998 წელს ქარიშხალ მიჩის გამო 4, 000 ადამიანი დაიღუპა და დანგრეული ეკონომიკის გამო მიუსაფარი მოსახლეობის რიცხვი გაიზარდა. მათ მიიღეს დროებითი მფარველობის სტატუსი და შეერთებულ შტატებში "ლტოლვილის" სტატუსით ჩავიდნენ. ბუნებრივი და პოლიტიკური კატაკლიზმების გარდა სიღარიბე და უმუშევრობა მირეკება ათასობით ნიკარაგუელს საზღვრებს გარეთ.

ნიკარაგუიდან ემიგრაცია ჯერ კიდევ მიმდინარე პრეოცესია. 1990-2004 წლებში 800,000 ნიკარაგუელმა დატოვა თავისი საცხოვრებელი, როცა 1970-1989 წლებში 100,000 ადამიანი იყო ემიგრირებული ნიკარაგუიდან. მსოფლიო ბანკის 2005 წლის მონაცენებით ნიკარაგუის საზღვრებს გარეთ 683,520 ადამიანი ცხოვრობდა ლეგალურად. თუ კი არალეგალთა აღრიცხვაც გახდება შესაძლებელი, არ არის გამორიცხული, რომ 1,5 მილიონი ადამიანი აღმოჩნდეს ემიგრანტი. ნიკარაგუელები არიან სიდიდით მესამე საზოგადოება ცენტრალურ ამერიკაში, რომლებიც ცხოვრობენ საზღვარგარეთ.

მოსახლეობა

ნიკარაგუის ყველაზე მეტად დასახლებული ქალაქი არის დედაქალაქი მანაგუა 1,2 მილიონიანი მოსახლეობით. 2005 წლის მონაცემებით 4.4 მილიონი ადამიანი სახლობს წყნარი ოკეანის, ცენტრალურ და ჩრდილოთ რეგიონებში. მხოლოდ წყნარი ოკეანის სანაპიროზე ცხოვრობს 2. 7 მილიონი ადამიანი, როცა კარიბის ზღვისპირეთში 700. 000 ადამიანი სახლობს.

გაერთიანებული ერების მონაცემებით ნიკარაგუის მოსახლეობა არის 5,743,000. მოსახლეობის ზრდა აღწევს 1.31%, შობადობის რაოდენობა კი- 24.9/1,000 სულ მოსახლეზე. სიცოხლის ხანგრძლივობა 72.90 წელი არის. 69.99-მამაკაცებში, 76.00-ქალებში.

დეპარტამენტები მოსახლეობით

რიგი	ქალაქი	დეპარტამენტი	მოსახლეობა	რიგი	ქალაქი	დეპარტამენტი	მოსახლეობა
1	მანაგუა	მანაგუა	1 262 978	10	ესტელი	ესტელი	201 548
2	მატაგალპა	მატაგალპა	469 172	11	გრანადა	გრანადა	168 186
3	ჩინანდეგა	ჩინანდეგა	378 970	12	ხინოტეპე	კარასო	166 073
4	ლეონი	ლეონი	355 779	13	რივასი	რივასი	156 283
5	ხინოტეგა	ხინოტეგა	331 335	14	ხუიგალპა	ჩონტალესი	153 932
6	ბილვი	ჩაარი	314 130	15	ბოაკო	ბოაკო	150 636
7	ბლუეფილდსი	საარი	306 510	16	სომოტო	მადრისი	132 459
8	მასაია	მასაია	289 988	17	სან კარლოსი	რიო სან ხუანი	95 596
9	ოკოტალი	ნუევა სეგოვია	208 523	18	სულ	--	5 142 098 (2005)
წყარო: სტატისტიკისა და აღრიცხვის ეროვნული ინსტიტუტი (INEC)

ენა

ნიკარაგუის ოფიციალური ენა არის ესპანური (ნიკანიოლი- ნიკარაგუული ესპანური), რომელზეც საუბრობს მოსახელობის 90%. ქვეყანაში გავრცელებულია ესპანურის ვესეოს დიალექტი, მსგავსად ცენტრალური ამერიკის სხვა ქვეყნებისა.

კარიბის ზღვისპირეთში მცხოვრები ენდოგენური მოსახლეობა საუბრობს თავიანთ მშობლიურ ენებსა და ინგლისურზე. ენდოგენურ ენებს შორის გამოირჩევიან სუმოს, რამასა და მოსკიტების ენები. შემორჩენილია კრეოლების ენები, თუმცა იგი ჩაანაცვლა კრეოლების ინგლისურმა, რომელზეც 30, 000 კრეოლი საუბრობს.

ეროვნულ უმცირესობებს, რომლებიც ძირითადად გასულ საუკუნეებში ჩასახლდნენ ნიაკრაგუაში შენარჩუნებული აქვთ თავისი წინაპრების ენები და იმავდროულად საუბრობენ ესპანურად ან ინგლისურად. ასეთ ენებს მიეკუთვნება ჩინური, არაბული, იტალიური, გერმანული.

ევროპული ენების გარდა ნიაკრაგუაში სამი მკვდარი ენაა, რომელსაც იყენებდნენ ადგილობრივი ინდიელები.

რელიგია

ნიკარაგუის რელიგია მნიშვნელოვანი ნაწილი არის ნიკარაგუის კულტურისა. ნიკარაგუაში რელიგიური თავისუფლება და შემწყნარებლობა დაცულია კონსტიტუციის ძალით.

ნიკარაგუაში რელიგიური თავსიუფლება დაკანონდა 1939 წლის შემდეგ. ქვეყანაში რომელიმე რელიგიას არ აქვს ოფიციალური სტატუსი.

ნიკარაგუაში ყველაზე ძლიერი და დიდი ხნის ისტორიის მქონე არის კათოლიკური ეკლესია, რაც აისახება კათოლიკეტა რაოდენობაზე ნიკარაგუის მოსახლეობაში. კათოლიკე მღვდლები ცდილობენ აიმაღლონ საკუთარი ავტორიტეტი და საკუთარ გამოსვლებში ეროვნული ერთობისკენ მოუწოდებენ. ასევე, ისინი ხშირად ასრულებენ მედიატორების როლს პოლიტიკურ პარტიებს შორის პოლიტიკური კრიზისის დროს. ევანგელისტები და მორმონები 1990-იანი წლებიდან იფართოებენ მიმდევრების რაოდენობას. კარიბის ზღვის სანაპიროზე მრავლად არიან ანგლიკანური და მორავიანული ეკლესიის მიმდევრები.

მორავიანელები ნიკარაგუაში დამკვიდრდნენ XVI საუკუნეში. პროტესტანტები და ქრისტიანობის სხვა მიმდინარობების წარმომადგენლები ნიკარაგუაში გამოჩნდნენ მეცხრამეტე საუკუშეში და მიმდევრები გამოიჩინეს ჯკარიბის ზღვის სანაპიროზე.

დიდი მნიშვნელობა აქვს მფარველ წმინდამებს, რომლებიც მოიაზრებიან ღმერთისა და ადამიანების დამაკავშირებლებად. უმეტესად მდებარეობენ როგორც დედაქალაქ მანაგუაში, ისე მცირე სასოფლო დასახლებებში. დღესასწაული ლა პარუისმა, რომელიც დეკემბერში იმართება ერთი კვირის განმავლობაში, შობასა და აღდგომაზე მნიშვნელოვანი დღესასწაული.

დემოგრაფიული მაჩვენებლები

ნიკარაგუის მოსახლეობის ზრდა (1961-2003)

ქვემოთ მოცემული დემოგრაფიული მონაცემები ეყრდნობა მსოფლიოს ფაქტების წიგნისა და გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის კვლევებს.

ნიკარაგის მოსახლეობის 19% ცხოვრობს წყნარი ოკეანის დაბლობებსა და შიდა მთიანეთის მოსაზღვრე რეგიონებში. მოსახლეობის 54% ცხოვრობს ქალაქად.

ასაკობრივი სტრუქტურა

• 0-14 ასაკი: 33.8% (მამაკაცი 1,025,426/ქალი 988,148)
• 15-64 ასაკი: 62.9% (მამაკაცი 1,734,153/ქალი 1,746,574)
• 65-ზევით ასაკი: 3.3% (მამაკაცი 79,589/ქალი 101,466) (2009)

შობადობის კოეფიციენტი

24.9/1,000 (2005-2010)

სიკვდილიანობის მაჩვენებლები

4.7/1,000 (2005-2010)

მოსახლეობის ზრდის მაჩვენებლები

1.31% (2005-2010)

ეთნიკური ჯგუფები

მეტისი 69%, შავკანიანი 17%, თეთრკანიანი 9%, ამერინდიელი 5%

სქესობრივი შემადგენლობა

• ახალშობილები: 1.05 მამაკაცი/ქალი
• 15 წლამდე: 1.04 მამაკაცი/ქალი
• 15-64 წლამდე: 1.00 მამაკაცი/ქალი
• 64 და მაღალი წლოვანება: 0.78 მამაკაცი/ქალი

რელიგიები

კათოლიკეები 58.5%, ევანგელისტები 21.6%, მორევიანები 1.6%, იეღოვას მოწმეები 0.9%, სხვები 1.6%, არც ერთი 15.7%, (2005).

ენები

ესპანური ენა (ოფიციალური) (შენიშვნა: ინგლისური და ენგოგენური ენები კარიბის ზღვის სანაპიროზე)

წიგნიერება

• განსაზღვრა: 15 წლის ზემოთ წერა-კითხვა იციან
• მოსახლეობის საერთო რაოდენობა: 67%
• მამაკაცები: 67.2%
• ქალები: 67.8% (2003)

რესურსები ინტერნეტში

• CIA World Factbook დაარქივებული 2009-09-12 საიტზე Wayback Machine. დაარქივებული 2009-09-12 საიტზე Wayback Machine.